حضانت فرزند

حضانت فرزند یکی از موضوعات بسیار مهم در حقوق خانواده است . این موضوع صرفاً در موارد طلاق زوجین مطرح نمی گردد ؛ بلکه حتی در زمانی که زوجین به لحاظ اختلاف جدا از یکدیدگر زندگی می نمایند نیز می تواند از دادگاه درخواست شود . در مقررات قانون مدنی حضانت هم حقی است که برای والدین در نظر گرفته شده است و هم تکلیفی برای والدین قرار داده شده است .

مطابق با مقررات جدید و نیز رویه قضایی در کل محاکم خانواده جاری است ؛ در دعاوی مربوط به اعطای حضانت طفل و یا سلب آن ، مصلحت طفل از تاثیر گذارترین عوامل محسوب می شود . به این معنی که حتی در مواردی که صلاحیت یکی از والدین در خصوص حضانت طفل ، برای دادگاه احراز گردیده باشد ؛ ولی دادگاه بنا به مصلحت طفل حضانت را به والدینی دهد که مصلحت طفل در آن است .

توصیه دفتر حقوقی وکیل نوری در خصوص مراجعین به دادگستری که قصد دفاع و یا اقامه دعوی در رابطه با حضانت طفل دارند آن است که قبل از هر اقدامی با مراجعه به وکیل خانواده نسبت به بررسی تمام جوانب موضوع دعوی ، اطلاعات حقوقی لازم کسب گردد ؛ چرا که همانطور که شرح داده شد ؛ امکان دارد حتی با احراز شرایط حضانت ، دادگاه حکم به رد دعوی حضانت طفل را صادر نماید . چنانچه به دنبال وکیل حقوقی و وکیل خانواده و وکیل کیفری هستید گروه وکلای نوری بهترین گزینه برای شماست.

حضانت فرزند دختر

در ماده 1169 قانون مدنی در خصوص حضانت اطفال دختر ، که ابوین آن ها جدا از یکدیگر زندگی می نمایند ؛ مقرر داشته است که حضانت طفل دختر تا سن هفت سال با مادر باشد و پس از 7 سالگی تا رسیدن فرزند دختر به سن 9 سال با پدر است . البته همانطور که قبلاً به آن اشاره نمودیم ؛ در صورتی که برای دادگاه احراز شود مصلحت طفل در ادامه حضانت مادر است امکان دارد بنا به تقاضای مادر ، مجدد حضانت با مادر باشد .

حضانت اطفال دختر با توجه به وابستگی عاطفی که فرزند دختر به مادر دارد دارای حائز اهمیت است . بنابراین در خصوص حضانت اطفال دختر چنانچه که این وابستگی شدید باشد و یا پدر ازدواجی نموده باشد که نشان هایی از اختلافات شدید در آن است و یا به دلایلی پدر در مدتی که حضانت با مادر بوده به ملاقات فرزند دختر نرفته باشد و یا در خصوص تکلیف خود نسبت به پرداخت نفقه کوتاهی نماید و در کل هر دلیلی که موجب شود مصلحت دختر در حضانت با مادر باشد امکان دارد دادگاه حکم بر ادامه حضانت مادر را صادر نماید .

در خصوص حضانت طفل دختر توسط مادر باید به این نکته توجه گردد که اگر چه برابر ماده 1170 قانون مدنی در صورت ازدواج مادری که حضانت طفل با او است ؛ حضانت مادر لغو و به پدر داده خواهد شد و نیز در صورت فوت پدر حضانت از مادر سلب و به جد پدری سپرده خواهد شد . اما با تصویب ماده 45 قانون حمایت خانواده از سوی قانون گذار که بر مصلحت طفل بیشتر تاکید دارد ؛ ازدواج مادر به تنهایی موجب سلب حضانت نخواهد گردید .

حضانت فرزند پسر

حضانت طفل پسر همانطور که در ماده 1169 قانون مدنی آمده است تا سن 7 سالگی به مادر سپرده شده است. اما از سن 7 سال تا رسیدن فرزند پسر به سن بلوغ یعنی 15 سال حضانت به پدر داده شده است . حضانت اطفال پسر از این حیث دارای اهمیّت است که به لحاظ شخصیتی معمولاً حضور پدر برای تربیت و داشتن خوی مردان از ضرورت های تربیتی فرزند پسر است . بنابراین در خصوص رعایت مصلحت فرزند پسر ، دادگاه های خانواده  علاوه بر آنکه به وابستگی های عاطفی فرزند پسر به مادر توجه خواهند داشت بلکه به تاثیر نقش پدر در تربیت شخصیت اجتماعی فرزند پسر نیز توجه خاصی خواهن داشت .

دفتر حقوقی وکیل نوری به والدینی که تمایل به طرح دعوی حضانت دارند ؛ بنا به تجربه سال های متمادی که در این دعاوی داشته است ؛ موکداً توصیه می نماید به دور از بغض و کینه هایی که امکان دارد به جهت درگیری ها و اختلافات موجود فی مابین زوجین ایجاد شود ؛ در طرح دعوی حضانت ، فارغ از هر چیزی به حق کودک برای بودن در کنار پدر و مادر و همچنین مصلحت او توجه داشته باشید و از طرح دعاوی واهی در این مورد خاص به جِد خودداری نمایید .

حضانت فرزند بعد از طلاق

حضانت اطفال بعد از طلاق در مورد طلاق توافقی با توجه به توافق زوجین در خصوص حضانت و ملاقات فرزند ، از سوی دادگاه تعیین تکلیف خواهد شد . اما چنانچه طلاق یک طرفه باشد و یا زوجین نتواند در خصوص حضانت و ملاقات فرزند توافق نمایند بنا به آنچه قانون گذار در ماده 1169 قانون مدنی تعیین تکلیف نموده است دادگاه اقدام به صدور حکم حضانت خواهد نمود .

البته با عنایت به تصویب تبصره الحاقی ماده 1169 قانون مدنی در  8 آذر سال 1382 از سوی مجمع تشخیص مصلحت چنانچه بعد از هفت سالگی فرزند ، پدر و مادر در خصوص حضانت اختلاف داشته باشند ؛ دادگاه می بایست نسبت به حضانت طفل با رعایت مصلحت تصمیم بگیرد . بنابراین در صورت احراز شرایط حضانت از سوی پدر امکان دارد با اثبات امر مصلحت دادگاه بر ادامه حضانت مادر حکم دهد .

امکان دارد شرایط حضانت طفل بعد از طلاق دچار تغییراتی شود ؛ از جمله می توان به فوت والدی اشاره کرد که حضانت با او است . در این مورد چند حالت متصور خواهد بود که هر یک از این حالت ها را مختصراً توضیح می دهیم :

• فوت والدی که حضانت با او است : حضانت با والد دیگر است .
• بعد از فوت والدین : حضانت با جد پدر است .
• بعد فوت والدین و جد پدری در صورت تعیین وصی از سوی پدر و یا جد پدری : حضانت با وصی است .
• بعد از فوت والدین و جد پدری در صورت عدم تعیین وصی از سوی پدر و جد پدری : حضانت با جد مادری و یا یکی از اقارب نزدیک طفل است .

حضانت فرزند بعد از فوت پدر تا چند سالگی با مادر است ؟

در مورد حضانت طفل در صورت فوت پدر همواره این موضوع مطرح است که همانطور که اموال فرزند بعد از فوت پدر ، تحت قیومیت جد پدری قرار می گیرد . حضانت طفل بعد از فوت پدر تا چند سالگی با مادر است ؟ در پاسخ به این سوال باید گفت ؛ حضانت طفل اعم از آنکه فرزند مشترک دختر و یا پسر باشد ؛ بعد از فوت یکی از والدین ( زن و یا مرد ) مطابق با ماده 1171 قانون مدنی ، حضانت با والد زنده است .

البته جد پدری در صورتی که بتواند با ارائه دلایل کافی در دادگاه خانواده اثبات نماید که مادر از لحاظ اخلاقی و یا سلامت روان ویژگی های لازم را برای نگهداری و سرپرستی طفل ندارد ؛ دادگاه اقدام به صدور حکم مبنی بر سلب حضانت مادر و اعطای حضانت به جد پدری  خواهد نمود . البته در تمام موارد که از دادگاه درخواست حضانت صورت می گیرد دادگاه توجه ویژه ای به مصلحت طفل خواهد نمود .

قانون جدید حضانت فرزند پسر – دختر[ سال 1404 ]

در خصوص قانون جدید حضانت می توان به ماده 45 قانون حمایت خانواده اشاره نماییم که ازدواج مادر را به تنهایی دلیلی برای سلب حضانت نمی داند . همچنین از دیگر نوآوری های قانون جدید حضانت ، می تواند به در نظر گرفتن مصلحت طفل در اعطای حضانت اشاره نماییم . بنا به مصوبات به روز قانون گذار مصلحت طفل می تواند یکی از دلایل ادامه حضانت مادر بعد از 7 سال از سوی دادگاه در نظر گرفته شود . قبلاً رویه قضایی تاکید زیادی بر شرایط سنی حضانت ( تا 7 سال با مادر بعد از آن تا 9 سال برای دختر و تا 15 سال برای فرزند پسر با پدر… ) داشت .

حضانت فرزند در صورت ازدواج پدر و مادر

حضانت طفل در صورت ازدواج پدر تغییری در حضانت طفل نخواهد داشت . اما چنانچه بتوان دادگاه را قانع نمود که ازدواج پدر به دلایل مختلف از جمله اختلافات و درگیری های شدید با همسر و یا رفتار نامناسب همسر پدر و یا هر دلیل دیگر موحب گردید که ادامه حضانت پدر به مصلحت طفل نباشد می توان از دادگاه درخواست سلب حضانت پدر را درخواست نمود .

حضانت طفل در صورت ازدواج مادر سابقاً و بر مبنای قانون قدیم موجب سلب حضانت مادر می گردید . اما با تصویب ماده 45 قانون قانون حمایت خانواده ازدواج مادر به تنهایی دلیل سلب حضانت مادر نخواهد بود . بنابراین در صورت ازدواج مادر ، پدر می بایست علاوه بر ازدواج مادر ، به شرایط دیگری از جمله تاثیر نامطلوب ازدواج مادر بر سلامت روحی و اخلاقی طفل و به طور کل عدم مصلحت طفل مبنی بر ادامه حضانت مادر را اثبات نماید .

مدارک لازم برای گرفتن حضانت فرزند

مدارک لازم برای گرفتن حضانت طفل در صورتی که شرایط سنی حضانت ( 7 سال ) تنها دلیل درخواست مبنی بر صدور حکم حضانت باشد اثبات شرایط سنی است که اصولاً از طریق مدارک هویتی طفل و یا استعلام از اداره ثبت احوال کفایت می نماید . اما چنانچه که درخواست حضانت در غیر موارد شرایط سنی است باید به دلایلی استناد نمایید که موجب سلب حضانت خواهد شد .

از جمله مدارک لازم برای گرفتن حضانت طفل بعد و یا قبل از سن 7 سالگی فرزند توسط والدی که حضانت با او نمی باشد ؛ می توان به موارد ذیل اشاره نماییم :

• اخذ نظر روانشناس در خصوص بهداشت روانی کودک در صورت ادامه حضانت و یا گرفتن حضانت از والد
• نظر پزشک تغذیه در خصوص عدم رسیدگی پدر به فرزند
• استشهادیه در خصوص رفتار نامناسب با فرزند
• نظریه پزشک قانونی در خصوص ضرب و جرح نامتعارف فرزند
• و سایر دلایل دیگر ……

نمونه دادخواست حضانت فرزند

خواهان : …………………. ( مشخصات هویتی زوجه و یا زوج )

خوانده : …………………….. ( مشخصات هویتی زوجه یا زوج )

خواسته : درخواست صدور حکم مبنی بر حضانت به نفع مادر – کلیه خسارات قانونی

مستندات و منضمات دادخواست حضانت :

1. مدارک هویتی مثل کپی کارت ملی
2. مدارک اثباتی رابطه فرزند و والدین مثل صفحه ( دوّم ) شناسنامه
3. سند نکاحیه
4. سند طلاقنامه ( در صورت جدایی زوجین )

شرح نمونه دادخواست حضانت از سوی مادر

ریاست محترم مجتمع قضایی دادگاه خانواده …… شهر تهران

با سلام و عرض ادب

احتراماً اینجانب ……….. محضر ریاست محترم معروض می دارم ؛ اینجانب در مورخ ……. با خوانده ازدواج نمودم . متاسفانه بنا به اختلافات ودرگیری هایی که ایجاد شده است ؛ با توافق که با خوانده نمودم ؛ جدا از یکدیگر زندگی می نماییم . حاصل ازدواج اینجانب یک پسر بنام …… بوده است که فی الحال 5 سال دارد . فرزندم را به درخواست خوانده در تاریخ …… جهت ملاقات تحویل مشارالیه دادم .

متاسفانه خوانده علی رغم گذشت 6 ماه از تحویل طفل و مراجعات و درخواست های مکرر اینجانب ، از تحویل فرزندم امتناع می نماید و حتی مانع ملاقات اینجانب با فرزندم نیز می شوند . خوانده در حالی این اقدامات را انجام می دهد که مطابق مقررات مربوطه ، حضانت پسرم تا سن 7 سال با اینجانب است . النهایه به دلیل بی اعتنایی خوانده مبنی بر تحویل فرزندم ، از مقام محترم درخواست صدور حکم به شرح خواسته مبنی بر واگذاری حضانت مورد تقاضا می باشد .